w 19. edycji Konkursu
"Ekolaury PIE 2020".
Aktualności
Opinia PIE do Projektu Rozporządzenia MG w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych
Opinia Polskiej Izby Ekologii do Projektu Rozporządzenia Ministra Gospodarki
w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych
w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych
Polska Izba Ekologii (PIE), której celem jest reprezentowanie zrzeszonych w niej podmiotów w działalności na rzecz ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, z zaniepokojeniem i rozczarowaniem przyjęła zapisy propozycji w/w Projektu Rozporządzenia Ministra Gospodarki. PIE grupująca m.in. podmioty gospodarcze sektora górnictwa, energetyki zawodowej, branży ciepłowniczej oraz przedsiębiorstwa działające na rzecz ochrony środowiska, instytuty naukowo-badawcze i uczelnie, zainicjowała także w 2011 roku powstanie Platformy Producentów Urządzeń Grzewczych i Paliw Stałych, której celem jest wspieranie i propagowanie czystych technologii spalania węgla. W ostatnich latach PIE czynnie współpracowała z Departamentem Ochrony Powietrza Ministerstwa Środowiska oraz Departamentem Energetyki Ministerstwa Gospodarki w zakresie wypracowania stanowiska Polski w pracach Komitetu Regulacyjnego Komisji Europejskiej, ds. ustalenia wymogów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. w odniesieniu do urządzeń grzewczych na paliwa stałe. Polska Izba Ekologii już w 2012 roku, a następnie kolejno w roku 2013 i 2014 (Załącznik 1) wnioskowała o wprowadzenie norm jakościowych dla paliw węglowych stosowanych w sektorze komunalnych, w indywidualnym ogrzewnictwie, w tym o całkowitą eliminację mułów i flotokoncentratów z rynku sektora komunalno-bytowego.
Najwyższa Izba Kontroli już w 2004 roku wskazywała na konieczność wprowadzenia norm jakości paliw stałych, podkreślając jednocześnie, że Polska jest jedynym krajem Unii Europejskiej, który nie posiada takich norm. Ponownie po dziesięciu latach NIK w swoim raporcie z 29.12.2014 o ochronie powietrza przed zanieczyszczeniami, podtrzymuje konieczność wprowadzenia norm jakości paliw stałych (w tym węgla). Należy także podkreślić, że już w 1996 roku proponowano wprowadzenie takich norm w ramach pracy wykonanej na zlecenie MOŚ (Kubica K. i inni: Projekt systemu atestacji paliw dla gospodarki komunalnej; Sprawozdanie z realizacji umowy nr 981/94/W-50/OA-PO-Ex/D na zlecenie MOŚZNiL, Praca IChPW 2440/95, Zabrze 1995) podkreślając, że wyeliminowanie złej jakości węgla z sektora komunalno-bytowego jest niezbędne dla ograniczenia emisji zanieczyszczenia powietrza z tego sektora – tzw. "niskiej emisji", która stanowi główne źródło emisji pyłu całkowitego TSP, jego subfrakcji PM10, PM2.5 oraz TZO, w tym benzo[a]pirenu i innych kancerogennych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, dioksyn PCDD/Fs oraz metali ciężkich.
Pomimo wielu prac, ekspertyz i wniosków, z przykrością należy stwierdzić, że zaproponowane normy jakości paliw węglowych, z których ponad 25% energii jest pozyskiwana w sektorze komunalno-bytowym nie przyczynią się do ograniczenia niskiej emisji powodowanej przez ten sektor. Tym samym nie przełożą się na poprawę jakości powietrza w naszym kraju i spełnienie wymagań dyrektywy CAFE, w odniesieniu do emisji pyłu PM10, PM2.5 i bezo(a)pirenu. Paliwa węglowe o właściwościach zgodnych z tak zaproponowanymi normach jakościowych nie zapewnią spełnienia parametrów jakościowych kotłów małej mocy, o najwyższych parametrach energetyczno-emisyjnych uzyskanych w badaniach na zgodność z normą PN EN 303-5:2012, w trakcie eksploatacji w warunkach terenowych. Nie zapewnia także spełnienia kryteriów energetyczno-emisyjnych w wymogów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. w odniesieniu do urządzeń grzewczych na paliwa stałe, która będzie obowiązywać od 2020 roku w przypadku kotłów o mocy do 500kW oraz od 2022 roku dla ogrzewaczy pomieszczeń.
Rozporządzenia Ministra Gospodarki powinno dotyczyć przede wszystkim paliw stałych dla ryku komunalnego – wspomniano o tym w uzasadnieniu, ale brak takiego zapisu w jego treści. Wskutek tego mamy do czynienia z nieprzejrzystym i niejasnym w treści dokumentem, który nie tylko nie porządkuje rynku paliw stałych, a wręcz przyczyni się do powstania szarej strefy handlu paliwami bez możliwości prowadzenia właściwego nadzoru nad ich dystrybucja i jakością, zwłaszcza na tymi paliwami, które nie zostały uwzględnione w tym dokumencie.
Biorąc powyższe pod uwagę uważamy, że:
Najwyższa Izba Kontroli już w 2004 roku wskazywała na konieczność wprowadzenia norm jakości paliw stałych, podkreślając jednocześnie, że Polska jest jedynym krajem Unii Europejskiej, który nie posiada takich norm. Ponownie po dziesięciu latach NIK w swoim raporcie z 29.12.2014 o ochronie powietrza przed zanieczyszczeniami, podtrzymuje konieczność wprowadzenia norm jakości paliw stałych (w tym węgla). Należy także podkreślić, że już w 1996 roku proponowano wprowadzenie takich norm w ramach pracy wykonanej na zlecenie MOŚ (Kubica K. i inni: Projekt systemu atestacji paliw dla gospodarki komunalnej; Sprawozdanie z realizacji umowy nr 981/94/W-50/OA-PO-Ex/D na zlecenie MOŚZNiL, Praca IChPW 2440/95, Zabrze 1995) podkreślając, że wyeliminowanie złej jakości węgla z sektora komunalno-bytowego jest niezbędne dla ograniczenia emisji zanieczyszczenia powietrza z tego sektora – tzw. "niskiej emisji", która stanowi główne źródło emisji pyłu całkowitego TSP, jego subfrakcji PM10, PM2.5 oraz TZO, w tym benzo[a]pirenu i innych kancerogennych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, dioksyn PCDD/Fs oraz metali ciężkich.
Pomimo wielu prac, ekspertyz i wniosków, z przykrością należy stwierdzić, że zaproponowane normy jakości paliw węglowych, z których ponad 25% energii jest pozyskiwana w sektorze komunalno-bytowym nie przyczynią się do ograniczenia niskiej emisji powodowanej przez ten sektor. Tym samym nie przełożą się na poprawę jakości powietrza w naszym kraju i spełnienie wymagań dyrektywy CAFE, w odniesieniu do emisji pyłu PM10, PM2.5 i bezo(a)pirenu. Paliwa węglowe o właściwościach zgodnych z tak zaproponowanymi normach jakościowych nie zapewnią spełnienia parametrów jakościowych kotłów małej mocy, o najwyższych parametrach energetyczno-emisyjnych uzyskanych w badaniach na zgodność z normą PN EN 303-5:2012, w trakcie eksploatacji w warunkach terenowych. Nie zapewnia także spełnienia kryteriów energetyczno-emisyjnych w wymogów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. w odniesieniu do urządzeń grzewczych na paliwa stałe, która będzie obowiązywać od 2020 roku w przypadku kotłów o mocy do 500kW oraz od 2022 roku dla ogrzewaczy pomieszczeń.
Rozporządzenia Ministra Gospodarki powinno dotyczyć przede wszystkim paliw stałych dla ryku komunalnego – wspomniano o tym w uzasadnieniu, ale brak takiego zapisu w jego treści. Wskutek tego mamy do czynienia z nieprzejrzystym i niejasnym w treści dokumentem, który nie tylko nie porządkuje rynku paliw stałych, a wręcz przyczyni się do powstania szarej strefy handlu paliwami bez możliwości prowadzenia właściwego nadzoru nad ich dystrybucja i jakością, zwłaszcza na tymi paliwami, które nie zostały uwzględnione w tym dokumencie.
Biorąc powyższe pod uwagę uważamy, że:
- Należy bezwzględnie wyeliminować z rynku paliw dla sektora komunalno-bytowego, miały, muły i flotokoncentraty o parametrach opisanych w tabelach 6, 7, 8 i 9.
- Liberalizacja aktualnie obowiązujących wymogów odnoszących się do paliw proekologicznych w odniesieniu do zawartości siarki, popiołu i wilgoci (tab. nr 4 i tabel nr 5 ww. projektu) utraci jeden z głównych atrybutów rynkowych dla przedsiębiorstw, które podjęły kilka lat temu i dalej kontynuują wdrażanie nowych sortymentów paliw kwalifikowanych dla kotłów realizujących techniki czystszego spalania paliw stałych w instalacjach małej mocy. Przykładem jest KHW SA, oferujące paliwa węglowe o zawartości siarki poniżej 0,6% Str, i o zawartości popiołu poniżej 8% oraz wilgoci poniżej 10-12%.
- Wprowadzenie do obrotu sortymentu "niesort" o uziarnieniu 0-300 mm z dopuszczalną zawartością siarki do 0,2% Str (tabela nr 10) jest niezrozumiałe. Wszystkie krajowe Spółki Węglowe posiadają własne Zakłady Przeróbki Mechanicznej Węgla wprowadzenie tak niestandaryzowanego sortymentu (uziarnienie 0-300 mm) w najmniejszym stopniu nie wpłynie korzystnie na funkcjonowanie krajowych producentów węgla ani też na uporządkowanie krajowego rynku węgla. W naszej ocenie wprowadzeniem tego sortymentu zainteresowani są przede wszystkim importerzy węgla rosyjskiego "syberyjskiego", którzy już obecnie stanowią znaczącą konkurencję w dostawach do ciepłownictwa i energetyki nie posiadających instalacji odsiarczania.
- Rozszerzenie/zwiększenie zakresów dopuszczalnego nadziarna i podziarna w sortymentach wymienionych w tabelach 1, 2, 3, 4 (grube, średnie, drobne, ekogroszki) może doprowadzić do wprowadzenia na rynek paliw węglowych o gorszych właściwościach fizykochemicznych niż obecnie oferowane. Zwiększenie zakresów nadziarna i podziarna w oferowanych sortymentach handlowych może doprowadzić do wprowadzenia na rynek paliw węglowych o gorszych właściwościach fizykochemicznych niż obecnie oferowane.
- Wprowadzanie przedrostka „eko” dla wybranych paliw stałych jest nieuzasadnione, „ekogroszek”(tabela 4) czy „ekomiał” (tabela 5). Efekt ekologiczny zależy zarówno od rodzaju technologii spalania, jej organizacji, jak i paliwa. Synergia technologii spalania i odpowiedniej dla niej jakości paliwa daje dopiero oczekiwany wysoki efekt energetyczno-emisyjny przetworzenia energii chemicznej w paliwo. Paliwa określone przedrostkiem „eko”, w propozycji rozporządzenia, zastosowane w kotłach czy piecach starej konstrukcji (ze spalaniem przeciwprądowym) niestety nie przyczynią się do redukcji emisji zanieczyszczeń. Postulujemy, aby w miejsce określenia „eko” dla paliw o najwyższej jakości wprowadzić klasy (np. Premium, „A”, lub „I”.
- Należy wprowadzić wymagania dla paliw formowanych, nie tylko w przypadku paliw po termicznej obróbce (tabela 12).
Ponadto, odnosząc się do projektu rozporządzenia w sprawie pobierania próbek paliw stałych, (punkt 3),w którym przewidziano pobór próbek z każdej partii paliw stałych przez jednostkę posiadającą akredytację PCA, należy zwrócić uwagę na koszty tych badań. Można oczywiście założyć sytuację, w której każdą nawet najmniejszą partię (np. 1 tona) weryfikuje jednostka akredytowana, ale należy przy tym uzmysłowić sobie konieczność przeniesienia kosztów badań na finalnego nabywcę i efekt cenotwórczy. Warto również zwrócić uwagę na fakt, iż aktualna liczba akredytowanych jednostek wydaje się być niewystarczająca dla obsługi omawianego procesu. Brak dookreślenia sposobu poboru próbek dla paliw konfekcjonowanych.
Podsumowując: istnieje konieczność weryfikacji i doprecyzowania części zapisów w projektowanych rozporządzeniach. Ponadto zwracam uwagę na konieczność jednoznacznego określenia czy projektowane akty prawne dotyczą całego rynku węgla kamiennego w Polsce, czy jego ściśle określonych segmentów. Brakuje również w omawianych dokumentach jednoznacznych zapisów umożliwiających przekonanie jednostek samorządowych do wykorzystywania węglowych paliw proekologicznych w kotłach poniżej 50kW. W naszej ocenie w Rozporządzeniu dotyczącym wymagań jakościowych winny się znaleźć się jednoznaczne zapisy rekomendujące kwalifikowane węglowe paliwa „premium” jako przeznaczone do wykorzystania na rynku komunalno-bytowym, zwłaszcza w realizowanych programach PONE.
Załącznik: Pismo PIE do Dyrektora Departamentu Górnictwa z dnia 3.01.2014 r. (pdf do pobrania)
« wróć do listy elementów
Podsumowując: istnieje konieczność weryfikacji i doprecyzowania części zapisów w projektowanych rozporządzeniach. Ponadto zwracam uwagę na konieczność jednoznacznego określenia czy projektowane akty prawne dotyczą całego rynku węgla kamiennego w Polsce, czy jego ściśle określonych segmentów. Brakuje również w omawianych dokumentach jednoznacznych zapisów umożliwiających przekonanie jednostek samorządowych do wykorzystywania węglowych paliw proekologicznych w kotłach poniżej 50kW. W naszej ocenie w Rozporządzeniu dotyczącym wymagań jakościowych winny się znaleźć się jednoznaczne zapisy rekomendujące kwalifikowane węglowe paliwa „premium” jako przeznaczone do wykorzystania na rynku komunalno-bytowym, zwłaszcza w realizowanych programach PONE.
Załącznik: Pismo PIE do Dyrektora Departamentu Górnictwa z dnia 3.01.2014 r. (pdf do pobrania)